شناسایی تکنیک‌های تبلیغی عرفان‌واره‌های نوظهور (تحلیل محتوای وب‌سایت‌های اینترنتی تبلیغی فرقه‌های با منشاء هندی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی تهران.

2 استادیار و عضو هیأت علمی گروه مبانی نظری دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناساییِ تکنیک‌های تبلیغیِ عرفان‌واره‌های نوظهور، به تحلیل محتوای مطالب مرتبط با فرقه‌هایی با منشاء هندی در پنج وب‌سایت اینترنتیِ «پایگاه تخصصی آشنایی با جنبش‌های معنوی»، «اسرار ماوراء»، «اشو»، «اشو سنتر» و «پیام نور» می‌پردازد. در 12 ماهِ مورد بررسی از سال 1390 تا 1395، از میان پست‌های این سایت‌ها، 375 مطلبِ کدگذاری‌شده به دست آمده که واحدِ تحلیل در آن‌ها از منظر 26 مقوله، مورد بررسی قرار گرفته ‌است. واحدِ تحلیل در این تحقیق، پست بوده که مواردی مثل متن، تصویر یا فیلم را شامل می‌شود. روش مورد استفاده، تحلیل محتوای استنباطی است و به وسیله‌ی دو تکنیک مقوله‌ای و ارزیابی، به بررسی وب‌سایت‌های مورد نظر پرداخته و جهت رسیدن به نتایج و تحلیل‌ها، از نرم‌افزار spss و آزمون کای اسکوئر (خی‌دو) استفاده شده‌ است. در این پژوهش، در پیِ دستیابی به پاسخ این سؤال هستیم که مطالب و مفاهیم مرتبط با عرفان‌واره‌های نوظهور در راستای رسیدن به اهداف این فرقه‌ها و تحت تأثیر قرار دادنِ مخاطبان، در وب‌سایت‌های مورد مطالعه با چه شیوه‌ها و تکنیک‌هایی تبلیغ می‌شوند؟ طبق یافته‌های این تحقیق می‌توان نتیجه گرفت بیشترین نوع تبلیغات در وب‌سایت‌های مورد مطالعه، تبلیغات فرهنگی و مخاطبانِ اصلیِ این تبلیغات، عامه‌ی مردم هستند. همچنین تکنیک‌های تبلیغی که توسط عرفان‌واره‌ها در وب‌سایت‌های اینترنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بیشتر در مقیاس خرد و پرکاربردترینِ آن‌ها، تکنیک‌های «ادعا»، «کلی‌گویی» و «مغالطه» بوده‌اند. بر اساس این نتایج، هدف اصلیِ جنبش‌های نوپدید، شکل‌دهی به نگرش‌های مخاطبان است و از آنجا که بیشترِ آموزه‌های آنان جنبه‌ی احساسی و شهودی دارد، غالبا مطالبِ فاقدِ ادله‌ی منطقی و عقلی را در برمی‌گیرد. از میان ویژگی‌های مشترک عرفان‌واره‌های نوظهور، تأکید بر شادی و آرامش به عنوان هدف اصلیِ زندگی، بیشترین نسبت را در وب‌سایت‌های مورد بررسی نشان می‌دهد و بر همین اساس، اصلی‌ترین موضوعی که برای جذبِ مخاطبان‌شان به آن می‌پردازند، نیاز به صلح و آرامش است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

..

نویسندگان [English]

  • seyed reza naghibosadat 1
  • hosein rahnamae 2
  • mahdiyeh yekta 3
1 Associate Professor and Faculty Member, Department of Communication, Allameh Tabatabai University, Tehran.
2 Assistant Professor and Faculty Member, Department of Theoretical Foundations, Faculty of Islamic Education and Thought, University of Tehran
3 Master of Propaganda and Cultural Communication
چکیده [English]

..

فصلنامه علوم خبری
دوره 7، شماره 25
بهار 1397
صفحه 69-108

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار